وَ فِي كِتَابِ فَضَائِلِ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ فِي الْأَمَالِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ وَ فِي عُيُونِ الْأَخْبَارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ بَكْرَانَ النَّقَّاشِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ الْحَسَنِ الْقَطَّانِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ الْمُعَاذِيِّ وَ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ إِسْحَاقَ الْمُكَتِّبِ كُلِّهِمْ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ أَبِيهِ عَنِ الرِّضَا عَنْ آبَائِهِ عَنْ عَلِيٍّ عَلَيْهِ السَّلَامِ قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ خَطَبَنَا ذَاتَ يَوْمٍ فَقَالَ:
U knjigama Fedā’ili šehri Ramadān i El-Emālī li-s-Sadūk prenosi se od Muhammeda ibn Ibrahima ibn Ishaka, od Ahmeda ibn Muhammeda ibn Se‘īda, kao i u knjizi ‘Ujūnu-l-ahbāri-r-Ridā, a.s., od Muhammeda ibn Bekrāna En-Nakkāša, od Ahmeda ibn Hasana El-Kattāna i Muhammeda ibn Ahmeda ibn Ibrahima El-Mu‘āzija i Muhammeda ibn Ibrahima ibn Ishāka, a svi oni su prepisali od Ahmeda ibn Muhammeda ibn Se‘īda od Alija ibn El-Hasana ibn Feddāla, od njegova oca od Imama Ride, a.s., od njegovih očeva, su prenijeli da je Imam Ali, a.s., kazao: “Zaista nam je Allahov Poslanik, s.a.v.a., toga dana održao govor, poručivši nam:
أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّهُ قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ.
‘O ljudi, zaista vam u susret ide Allahov mjesec sa blagoslovom, milošću i oprostom.
شَهْرٌ هُوَ عِنْدَ اللهِ أَفْضَلُ الشُّهُورِ وَ أَيَّامُهُ أَفْضَلُ الْأَيَّامِ وَ لَيَالِيهِ أَفْضَلُ اللَّيَالِي وَ سَاعَاتُهُ أَفْضَلُ السَّاعَاتِ.
To je mjesec koji je kod Allaha najbolji od svih mjeseci. Dani njegovi su najbolji dani, noći njegove su najbolje noći, a sati njegovi su najbolji sati.
هُوَ شَهْرٌ دُعِيتُمْ فِيهِ إِلَى ضِيَافَةِ اللهِ وَ جُعِلْتُمْ فِيهِ مِنْ أَهْلِ كَرَامَةِ اللهِ.
To je mjesec u kojem ste pozvani u Allahovo gostoprimstvo i određeni ste za one kojima će On počast ukazati.
أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ وَ نَوْمُكُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ وَ عَمَلُكُمْ فِيهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاؤُكُمْ فِيهِ مُسْتَجَابٌ.
U ovom mjesecu vaše disanje je slavljenje Allaha (tesbih), vaši snovi su robovanje Allahu (ibadet), vaša djela su primljena, a vaše dove su uslišane.
فَاسْأَلُوا اللهَ رَبَّكُمْ بِنِيَّاتٍ صَادِقَةٍ وَ قُلُوبٍ طَاهِرَةٍ أَنْ يُوَفِّقَكُمْ لِصِيَامِهِ وَ تِلَاوَةِ كِتَابِهِ.
Zato tražite od Allaha, Gospodara svog, iskrenim nijjetima i čistim srcima da vam pomogne u postu i učenju knjige Njegove.
فَإِنَّ الشَّقِيَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللهِ فِي هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِيمِ.
A zaista je nesretan onaj kojem je u ovom velikom mjesecu uskraćen Allahov oprost.
وَ اذْكُرُوا بِجُوعِكُمْ وَ عَطَشِكُمْ فِيهِ جُوعَ يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَ عَطَشَهُ.
Glađu i žeđu u ovom mjesecu sjetite se vaše gladi i žeđi na Sudnjem danu.
وَ تَصَدَّقُوا عَلَى فُقَرَائِكُمْ وَ مَسَاكِينِكُمْ وَ وَقِّرُوا كِبَارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغَارَكُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَكُمْ.
Udijelite sadaku siromasima i napuštenima, ukazujte poštovanje starijima, smilujte se mladima te održavajte rodbinske veze.
وَ احْفَظُوا أَلْسِنَتَكُمْ وَ غُضُّوا عَمَّا لَا يَحِلُّ النَّظَرُ إِلَيْهِ أَبْصَارَكُمْ وَ عَمَّا لَا يَحِلُّ الْإِسْتِمَاعُ إِلَيْهِ أَسْمَاعَكُمْ.
Čuvajte svoje jezike od onoga što se ne smije govoriti, zatvorite oči pred onim što nije dozvoljeno gledati i začepite uši da ne biste čuli ono što nije dozvoljeno slušati.
وَ تَحَنَّنُوا عَلَى أَيْتَامِ النَّاسِ يُتَحَنَّنْ عَلَى أَيْتَامِكُمْ.
Smilujte se siročadima drugih ljudi da bi drugi ljudi bili milostivi prema vašoj siročadi poslije vas.
وَ تُوبُوا إِلَى اللهِ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَ ارْفَعُوا إِلَيْهِ أَيْدِيَكُمْ بِالدُّعَاءِ فِي أَوْقَاتِ صَلَاتِكُمْ فَإِنَّهَا أَفْضَلُ السَّاعَاتِ.
Tražite oprost od Allaha za svoje grijehe. U vremenu namaza podignite svoje ruke na molitvu, jer vrijeme namaza je najbolje vrijeme.
يَنْظُرُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهَا بِالرَّحْمَةِ إِلَى عِبَادِهِ يُجِيبُهُمْ إِذَا نَاجَوْهُ وَ يُلَبِّيهِمْ إِذَا نَادَوْهُ وَ يُعْطِيهِمْ إِذَا سَأَلُوهُ وَ يَسْتَجِيبُ لَهُمْ إِذَا دَعَوْهُ.
U njemu Allah, s.v.t., svoje robove obasipa milošću, kada ga mole, odgovara im, kada Ga dozivaju, odaziva im se, kada od Njega traže, usliša im.
أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَكُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِكُمْ فَفُكُّوهَا بِاسْتِغْفَارِكُمْ وَ ظُهُورَكُمْ ثَقِيلَةٌ مِنْ أَوْزَارِكُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِكُمْ.
O ljudi, zaista su vaše duše ovisne o vašim djelima i zato ih oslobodite traženjem oprosta. Vaša leđa su natovarena teškim teretom, zato ublažite tu težinu dugim sedždama.
وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللهَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لَا يُعَذِّبَ الْمُصَلِّينَ وَ السَّاجِدِينَ وَ أَنْ لَا يُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ يَوْمَ يَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِينَ.
Znajte da se Allah kune Svojom veličinom da neće kazniti one koji klanjaju i koji čine sedždu, da ih neće uplašiti džehennemskom vatrom na Dan kada će se svi ljudi dići pred Gospodarom svjetova.
أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ فَطَّرَ مِنْكُمْ صَائِمًا مُؤْمِنًا فِي هَذَا الشَّهْرِ كَانَ لَهُ بِذَلِكَ عِنْدَ اللهِ عِتْقُ نَسَمَةٍ وَ مَغْفِرَةٌ لِمَا مَضَى مِنْ ذُنُوبِهِ.
O ljudi, onaj ko u ovom mjesecu priredi iftar vjerniku postaču, kod Allaha će imati nagradu oslobađanja roba i to će biti povod za opraštanje njegovih prijašnjih grijeha.’
قِيلَ: يَا رَسُولَ اللهِ فَلَيْسَ كُلُّنَا يَقْدِرُ عَلَى ذَلِكَ.
Neki su rekli: ‘O Allahov Poslaniče, nismo svi u mogućnosti tako postupiti!’
فَقَالَ صَلَّی اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ: اِتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشِقِّ تَمْرَةٍ اتَّقُوا النَّارَ وَ لَوْ بِشَرْبَةٍ مِنْ مَاءٍ.
Poslanik, s.a.v.a., im je rekao: ‘Čuvajte se džehennemske vatre priređujući iftar postačima, makar i polovinom jedne hurme, pa čak i gutljajem vode.
أَيُّهَا النَّاسُ مَنْ حَسَّنَ مِنْكُمْ فِي هَذَا الشَّهْرِ خُلُقَهُ كَانَ لَهُ جَوَازًا عَلَى الصِّرَاطِ يَوْمَ تَزِلُّ فِيهِ الْأَقْدَامُ.
O ljudi, onaj koji uljepša svoje ponašanje u ovom mjesecu, dobit će dozvolu za prolazak preko Sirata onog Dana kada će noge posrtati.
وَ مَنْ خَفَّفَ فِي هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَكَتْ يَمِينُهُ خَفَّفَ اللهُ عَلَيْهِ حِسَابَهُ وَ مَنْ كَفَّ فِيهِ شَرَّهُ كَفَّ اللهُ عَنْهُ غَضَبَهُ يَوْمَ يَلْقَاهُ.
I onaj koji s blagošću postupa (s Allahovim robovima), Allah će s blagošću postupiti sa njegovim računom na Sudnjem danu. Onoga ko u ovom mjesecu poštedi ljude svoga zla, Allah će poštedjeti Svoje srdžbe na Sudnjem danu kada Ga susretne.
وَ مَنْ أَكْرَمَ فِيهِ يَتِيمًا أَكْرَمَهُ اللهُ يَوْمَ يَلْقَاهُ.
Onoga ko ugosti jetima u ovom mjesecu, Allah će ugostiti na Sudnjem danu.
وَ مَنْ وَصَلَ فِيهِ رَحِمَهُ وَصَلَهُ اللهُ بِرَحْمَتِهِ يَوْمَ يَلْقَاهُ وَ مَنْ قَطَعَ فِيهِ رَحِمَهُ قَطَعَ اللهُ عَنْهُ رَحْمَتَهُ يَوْمَ يَلْقَاهُ.
Onoga ko sastavi raskinute rodbinske veze, Allah će sastaviti sa Svojom milošću na Sudnjem danu, a onome ko u ovom mjesecu prekine rodbinske veze, Allah će na Sudnjem danu prekinuti Svoju milost.
وَ مَنْ تَطَوَّعَ فِيهِ بِصَلَاةٍ كَتَبَ اللهُ لَهُ بَرَاءَةً مِنَ النَّارِ وَ مَنْ أَدَّى فِيهِ فَرْضًا كَانَ لَهُ ثَوَابُ مَنْ أَدَّى سَبْعِينَ فَرِيضَةً فِيمَا سِوَاهُ مِنَ الشُّهُورِ.
Onome ko u ovom mjesecu klanja mustahab namaz, Allah će zapisati (odrediti) oslobođenje od vatre, a onome ko u ovom mjesecu klanja obavezni namaz, Bog će dati nagradu sedamdeset obaveznih namaza koji se klanjaju u drugim mjesecima.
وَ مَنْ أَكْثَرَ فِيهِ مِنَ الصَّلَاةِ عَلَيَّ ثَقَّلَ اللهُ مِيزَانَهُ يَوْمَ تَخِفُّ الْمَوَازِينُ.
Onome ko u ovom mjesecu na mene donosi mnogo salavata, Allah će vagu djela učiniti teškom na Dan kada će mnoge vage biti lahke.
وَ مَنْ تَلَا فِيهِ آيَةً مِنَ الْقُرْآنِ كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ مَنْ خَتَمَ الْقُرْآنَ فِي غَيْرِهِ مِنَ الشُّهُورِ.
Onome ko u ovom mjesecu prouči jedan ajet iz Kur'ana pripada nagrada onoga koji je proučio cijeli Kur'an u drugim mjesecima.
أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَبْوَابَ الْجِنَانِ فِي هَذَا الشَّهْرِ مُفَتَّحَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا يُغَلِّقَهَا عَنْكُمْ.
O ljudi, zaista su vrata Dženneta u ovom mjesecu otvorena, pa zatražite od Gospodara svoga da ih ne zatvori pred vama.
وَ أَبْوَابَ النِّيرَانِ مُغَلَّقَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا يُفَتِّحَهَا عَلَيْكُمْ وَ الشَّيَاطِينَ مَغْلُولَةٌ فَاسْأَلُوا رَبَّكُمْ أَنْ لَا يُسَلِّطَهَا عَلَيْكُمْ.
U ovom mjesecu vrata Džehennema su zatvorena, pa zatražite od Gospodara svoga da vam ih ne otvori. Šejtani su svezani, pa zatražite od Gospodara svoga da ih ne pusti na vas.’”
قَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ، فَقُمْتُ، فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللهِ مَا أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِي هَذَا الشَّهْرِ؟ فَقَالَ: يَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِي هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللهِ.
Vođa pravovjernih, a.s., uputio je Poslaniku sljedeće pitanje: “O Allahov Poslaniče, koje je najbolje djelo u ovom mjesecu?” Poslanik, s.a.v.a., mu je odgovorio: “O oče Hasanov, najbolje djelo u ovom mjesecu je suzdržavanje od Allahovih strogih zabrana.”
ثُمَّ بَکَى. فَقُلْتُ: یَا رَسُولَ اللهِ، مَا یُبْکِیكَ؟
Zatim je zaplakao. Upitao sam ga: “O, Allahov Poslaniče! Šta te je rasplakalo?”
فَقَالَ: یَا عَلِیُّ! أَبْکِی لِمَا یُسْتَحَلُّ مِنْكَ فِي هَذَا الشَّهْرِ، کَـأَنِّی بِكَ وَ أَنْتَ تُصَلِّی لِرَبِّكَ، وَ قَدِ انْبَعَثَ أَشْقَى الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ، شَقِیقُ عَاقِرِ نَاقَةِ ثَمُودَ ، فَضَرَبَكَ ضَرْبَةً عَلَى فَرْقِكَ فَخَضَّبَ مِنْهَا لِحْیَتَكَ.
Odgovorio je: “O, Ali! Plačem zbog onoga što će u pogledu tebe učiniti dozvoljenim u ovom mjesecu. Kao da te vidim da se klanjaš Gospodaru svome, te će iznenada najnesretniji od prvih i potonjih, onaj čiji je brat činio neplodnim deve Semudova naroda, ustati i udariti te jednim udarcem u razdjeljak kose tvoje, te njenom krvlju će se obojiti tvoja brada.”
قَالَ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ، عَلَیْهِ السَّلَامُ: فَقُلْتُ: یَا رَسولَ اللهِ! وَ ذَلِكَ فِي سَلَامَةٍ مِنْ دِینِي؟
Vođa pravovjernih, a.s., je upitao: “O, Allahov Poslaniče! Da li će se to desiti u trenutku kada mi je ispravna moja vjera?!”
فَقَالَ، صَلَّی اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: فِي سَلَامَةٍ مِنْ دِینِكَ.
Odgovorio je, s.a.v.a.: “To će biti u trenutku ispravnosti vjere tvoje!”
ثُمَّ قَالَ صَلَّی اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: یَا عَلِیُّ! مَنْ قَتَلَكَ فَقَدْ قَتَلَنِي، وَ مَنْ أَبْغَضَكَ فَقَدْ أَبْغَضَنِي، وَ مَنْ سَبَّكَ فَقَدْ سَبَّنِي.
Zatim je kazao, s.a.v.a.: “O, Ali! Onaj ko te ubije, uistinu je i mene ubio. A ko te rasrdi, uistinu je i mene rasrdio. A ko te uvrijedi, pa, uistinu i mene je uvrijedio!
لِأَنَّكَ مِنِّي کَنَفْسِي، وَ رُوحُكَ مِنْ رُوحِي، وَ طِینَتُكَ مِنْ طِینَتِي.
Jer, ti si, zaista, od mene, poput duše moje, a tvoj duh je od moga duha, a tvoja glina je od moje gline!
إِنَّ اللهَ، تَبَارَكَ وَ تَعَالَى، خَلَقَنِي وَ إِیَّاكَ، وَ اصْطَفَانِي وَ إِیَّاكَ، وَ اخْتَارَنِي لِلنُّبُوَّةِ وَ اخْتَارَكَ لِلْإِمَامَةِ، وَ مَنْ أَنْکَرَ إِمَامَتَكَ فَقَدْ أَنْکَرَ نُبُوَّتِي.
Zaista je Allah, Uzvišeni i Silni, stvorio mene i tebe, i odabrao je mene i tebe, i podario mi je vjerovjesništvo, a tebi vođstvo (imamet), a onaj ko negira tvoje vođstvo, pa taj je, uistinu negirao i moje vjerovjesništvo.
یَا عَلِیُّ! أَنْتَ وَصِيِّـي، وَ أَبُو وُلْدِي، وَ زَوْجُ ابْنَتِي، وَ خَلِیفَتِي عَلَى أُمَّتِي فِي حَیَاتِي وَ بَعْدَ مَوْتِی. أَمْرُكَ أَمْرِي وَ نَهْیُكَ نَهْیِـي.
O, Ali! Ti si moj opunomoćenik, otac djece moje, suprug kćeri moje, i halifa ummeta moga za vrijeme moga života i nakon smrti moje. Tvoje naređenje je moje naređenje, a tvoja zabrana je moja zabrana!
أُقْسِمُ بِالَّذِي بَعَثَنِي بِالنُّبُوَّةِ وَ جَعَلَنِي خَیْرَ الْبَرِیَّةِ، إِنَّكَ لَحُجَّةُ اللهِ عَلَى خَلْقِهِ، وَ أَمِینُهُ عَلَى سِرِّهِ، وَ خَلِیفَتُهُ عَلَى عِبَادِهِ.
Kunem se Onim Koji me je obdario poslanstvom i učinio me najboljim stvorenjem, ti si, zaista, Allahov dokaz nad stvorenjima Njegovim, povjerenik Njegov nad tajnom Njegovom i halifa Njegov nad robovima Njegovim!”[1]
[1] Bihāru-l-envāri-l-džāmi‘ati li dureri ahbāri-l-e’immeti-l-athār, a.s., sv. 93, Kitābu-s-savm, hadis broj 25; Tefsīlu vesā’ili-š-šī‘ati ilā tahsīli mesā’ili-š-šerī‘ati, sv. 7, str. 226; El-Emālī li-s-Sadūk, str. 218-226; ‘Ujūnu ahbāri-r-Ridā’, a.s., sv. 1, hadis broj 53.